Una riflessione sul 2 novembre partendo dalla Livella del grande Antonio De Curtis
si arriva a "u Liviell" castronovese...

Ogn ann u duie d’ novembre c’è l’usanz
Po muort di i’ u cimiter
ognun adda fo chesta crianza,
Ognun adda vè stu p’nsier

Ogn ann, puntualment n’da stu juorn
di sta trist trist r’currenz
pur i c’ vev, e co fiur fazz bell
A tomb d’ marm d’ zi Vicienz

Cust’ann m’a capitet nu fatt
Dop ch’avii mis o fiur a tomb
Madonn, si ci penz u cor ancor vatt
Ma po, m’agg sub’t ripigliet

U fatt ie quist, stavit’m a sent:
...s’avvic’nev l’or da chiusur
e i’, chien chien, stavii p’ issì
Guardann anguna tomb da lunten:

“...quò dorm u nob’l’ marches
Patrun di Calanch e di Timpun
Ca tant ha fatt da viv
e a muort l’unn’c magg’ du trentun”

U stemm, a coron sup a tutt
sutt na cruc’ fatt d’ lampadin
tre mazz di ros e cu na strisc sutt
Di candel, cirogg’ e sei lumin…

Propr’ vicin a tomb di stu marches
c’er n’ata tomb chiu ziccarell
i’ttet senz manc nu fior
E p’ s’gnel sul na crucecchiul

Sup a cruc’ appen appen si liggii
“Gennarin, nu pover spazzin”
Mentr u guardev oi’ ch pen m’ faccii
Stu muort senz manc nu lumin

Chest ie a vit p’nzev n’da chep mia
Chi av’avut tant e chi non ten nient;
stu pover spazzin s’a’spttev
Che pur all’at munn avii iess pzzent?

Mentr n’da chep avii stu p’nsier
e avia fatt ques menzanott,
m’agg truvet chius n’du cimter
Chiin d’ paur e mienz a sti cirogg

N’da nu mument a cchi vev da lunten?
dui l’umbrii che v’nienn vers di mè
Agg penzet “ma a mi m’ per stran”
Stev durmenn o sing rivigliant?

Ma guard tu: ier u marches
cu cappiell, baston e giacchett
e dret a iil, cu na scop mmen
u spazzin chien chien tutt puzzulent

Quill iè sicur cump gennarin
U muort puviriell, u spazzin!
Stu fatt nu picc m’ puzz
han muort e tornn a ch’est’or?


Putienn iess da me nu mienz metr
quann u marches s’ ferm di bott
si gir e chien chien, tuost tost,
Dic a Gennarin: “cumparu!

Vurria sapè da te, piezz d’ carogn
cu quala facc e cu qual curagg
tai fatt arrubbcò, senza vrgogn,
Vicin a mi che sing nu signor”

Ci vò nu picch d’ rispett
ma tu ei perdut ogn misur
quann hai muort, tavienn mett
Sutt terr si, ma nda mnnezz

M’agg stanghet nun cia fazz cchiù
di v’ stò vicin a ti cu chesta puzz
ciercht nat post, nat fuoss,
arrubbchet vicin a chill cum a ti

“Oi marches mii, mich iè colp a mia
nun v’aver mei fatt stu tuort a vui
a stet miglierm a fò stu misch e mbruogl
I avi’a muort cum putia fò?”

“Si ier ancor viv vi putii pur accuntntò
mi pigliev sta casc e sti quatt uoss
e mi ni ii subbt, anz propr’ mò…
e m’ n’ ier a mett daint a nat fuoss

Allor ch’aspiett, brutt e melcafet
Ca m’ saltn ancor di cchiù o cinq minut
s i’ non fuss un marches buon educhet
t’aver ggià pigliet a cavuc’ ndu cul

“Famm vdè, fann vdè ch’ vuoi fò
verament mo magg stanchet de t’ sent
e si m’ giran a mi o cinq minut
m’ scord ch’ sing muort e su stambet…”

Ma chi t’ cried di iess Gesu Crist
hai capit o nò ca sim tutt’e dui’uguel?
…muort si tu e muort sing i’
Ognu uguel a nat, talaqquel”

“Ma stu puorc! Cum t’ prmiett?
di t’ paragunò a mì, propr a mì
cagg net nda na famigli’ ca pur o princip
M’invidi’n e man semp mvidiet

“Tu quò a Natel… a Pasq, a Pifania
tu vuoi mett nghep nda su c’rviell
chè si malet verament, si malet nghep
A mort u sei ch iè? Iè nu Liviell.

Nu re, nu magistrat, u’n important
passet su cangiell a mis u “punt”
a lasset tutt, a vit e pur u nom,
e tu stu fatt ancor non t’hai mis nghep

Stamm a sent a mi... m’ttatiell nda sa chep
Suppurtem vicin, ch’ t’n’ frech
st’ pagliacciet o fan sul o viv
nui sim serii’ appartinim a mort!”

Una libera traduzione della "Livella" del grande Antonio De Curtis

PINO DI SARIO (Totò non me ne voglia...)